EEN OPMERKELIJKE VRIENDSCHAP Het verhaal van Yoshie en Aly Bekend zijn ze, de verhalen die kleur hebben gegeven aan een leven. Variërend van diepzwart tot aan de meest feestelijke tinten laten ze ons kennismaken met een breed scala aan aspecten van het aards bestaan. Ze amuseren ons bovenmatig, dan wel zorgen ze ervoor dat er af en toe wel een traantje moet worden weggepinkt. Voor het begin van het volgend verhaal over twee opmerkelijke vriendinnen, dienen we terug te gaan naar de zestiger jaren van de vorige eeuw. Jaren die hier bekend werden als 'de protestjaren' en in de Engelstalige landen als 'the roaring sixties'. Voor dat protest zorgde in hoofdzaak de jeugd, de zogenoemde babyboomgeneratie. Zowel in woord als mede in geschrift werd duidelijk gemaakt, dat de tiener en twen een stempel wensten te drukken op de maatschappij. En de gevolgen bleven dan ook niet uit. Nooit eerder tevoren werd er zoveel geschreven en gesproken over vertegenwoordigers uit die beide leeftijdscategorieën. Nooit eerder roerden zijzelf ook zozeer hun mondje. Allengs begon men dan ook terdege rekening met deze groep te houden. Ze kregen hun eigen amusement en modezaken kwamen met een aparte afdeling eigentijdse mode voor jongeren. Binnen de bestaande maatschappij vormde zich hierdoor een in vele opzichten boeiende jeugdcultuur. Het was op velerlei gebied 'de tijd van de grote verandering'. Tengevolge van de in het jaar 1962 op de markt verschenen anticonceptiepil, verkregen vrouwen eindelijk een grotere seksuele vrijheid. Het was een voorbode van de tweede feministische golf ( 1965-1985 ) en de opkomst van Dolle Mina, zelfbewuste en strijdbare jonge vrouwen die openlijk de confrontatie zochten. Met de leuze 'baas in eigen buik' werd kracht bijgezet aan de wens om te komen tot legalisatie van abortus. Een tweetal andere speerpunten van de beweging waren een eerlijker verdeling van huishoudelijk werk en betaalde banen. Daarnaast waren er door Provo in gang gezette kraakacties, als wapen tegen vooral in de grote steden nog immer heersende woningnood. Deed de commune als alternatieve samenlevingsvorm zijn intrede, werd de vrije liefde veelvuldig gepropageerd en nam het gebruik van cannabis toe.   Behalve dat jongeren zich van de ouderen onderscheidden in kleding en haardracht, kon dit ook worden opgemaakt uit de muziek waarnaar veelvuldig werd geluisterd. Zo mocht de undergroundformatie The Doors, met de onvergetelijke Jim Morrison, zich in een grote populariteit verheugen. Andere bekende namen in dit genre waren bijvoorbeeld: Led Zeppelin, Pink Floyd en The Velvet Underground. Tevens, hoe kan het ook anders, kwam de protestsong in opgang. Vertolkt door artiesten als de legendarische Bob Dylan, door Donovan, Buffy Sainte-Mary en Joan Baez. Het nummer 'We shall overcome', groeide wereldwijd uit tot een veelgehoord strijdlied. In de periode dat men zich hier meende te moeten afzetten tegen alles dat werd verafschuwd binnen de zozeer verzuilde maatschappij, kende ook de rest van de wereld menig revolte. Werd er op vele fronten gestreden voor idealen, vrijheid en rassengelijkheid. Vocht men voor meer openheid of een menselijker socialistisch systeem. Bekend werd het studentenoproer onder aanvoering van Daniel Cohn- Bendit in Parijs, maar ook elders in de wereld roerden studenten zich in hevige mate. In de VS deed Black Power van zich spreken en in Oost-Europa kreeg het verlangen naar meer vrijheid een gezicht met de Praagse Lente. Echter werd de wereld in datzelfde jaar ook opgeschrikt door de moord op Martin Luther King, wiens woorden 'I have a dream' tot op heden doorklinken. Daarmee was hij na president John F. Kennedy het tweede slachtoffer van een politieke moordaanslag in Amerika. Slechts twee maanden later zou Robert F. Kennedy hetzelfde overkomen. Tekenend voor de zestiger jaren was ook de voortschrijdende dekolonisatie zoals die zich vooral op het Afrikaanse contigent voordeed. Het leidde echter niet altijd tot louter vrijheid en voorspoed. Vaak was er ook sprake van een werkelijk nietsontziende strijd om de macht. Iets waarvan velen het slachtoffer werden. Daaronder Patrice Lumumba, de eerste premier van de Democratische Republiek Congo. Zeer bloedig was ook de strijd tussen Nigeria en de opstandige provincie Biafra. Twee zaken speelden echter ontegenzeglijk een hoofdrol. De Cubaanse revolutie bracht de wereld door de zogenaamde rakettencrisis op de rand van een derde wereldoorlog en de maar voortdurende oorlog in Vietnam riep wereldwijd steeds meer weerstand op. In 1964, het jaar waarin het volgend verhaal begint, overleed in Washington de Amerikaanse vijfsterren generaal Douglas MacArthur. De man die enige tijd als een ware 'onderkoning' in Tokio troonde en er in 1945 op stond dat de dan door de VS verplicht gestelde nieuwe grondwet artikel 9 moest bevatten. Hierin staat dat het Japanse volk 'het recht op oorlogsvoering voor altijd opgeeft, evenals de dreiging met of het gebruik van geweld als middel om internationale conflicten op te lossen.' In een volgende paragraaf wordt daar nog aan toegevoegd dat Japan afziet van een leger, vloot en luchtmacht. In datzelfde jaar vonden de Olympische Zomerspelen plaats in Tokio. De eerste in Azië. Tijdens de opening ervan werd het Olympisch vuur ontstoken door de atleet Yoshinori Sakaï. Hij werd op 6 augustus 1945 in Hiroshima geboren, dezelfde dag waarop daar de eerste atoombom viel. In de medaillespiegel veroverde gastland Japan een bijzonder eervolle derde plaats. Na de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Douglas MacArthur Nederland reikte naar de vijftiende plaats, maar zorgde misschien wel voor de allergrootste verrassing toen judoka Anton Geesink in de finale van de klasse alle categorieën de torenhoge Japanse favoriet Akio Kaminaga versloeg. Hiermee had Geesink zijn naam voorgoed gevestigd in het moederland van judo. Een populariteit die tot zijn dood in 2010 zou blijven bestaan. [1] Een gemaakte keuze en het vreemde handschrift De 18-jarige Yoshie Miyazaki uit de stad Fukuoka, gelegen op het eiland Kyushu, is onlangs afgestudeerd aan de lokale Handelshogeschool en werkt nu bij het bedrijf Asanuma-Shôkai Inc., vertegenwoordiger van de meest vooraanstaande Japanse cameraproducenten. Tevens is het een groothandel in Japanse en buitenlandse camera's, films, chemicaliën en apparatuur op het gebied van de fotografie. Hoewel ze het er best wel naar haar zin heeft, realiseert ze zich dat er toch nog iets van wezenlijke waarde in haar leventje ontbreekt. Vijfenveertig jaar na dato zegt Yoshie hier zelf over: "Ik zocht naar iets dat mij voor langere tijd voldoening zou schenken. Puur toevallig werd op zekere dag mijn aandacht getrokken door een boekje over het internationaal corresponderen met penfriends. Ik keek het in en besloot vervolgens om me bij die vereniging in te schrijven. Na enige tijd ontving ik per post naam en adres van een heel aardig meisje uit Nederland. Het leek me meer dan ik verdiende." Maar waarom viel je keuze eigenlijk op Nederland, Yoshie? De 18-jarige Yoshie "Je zou kunnen denken dat ik misschien op het idee ben gekomen door het hier in mei plaatsvindend 'Hakata dontaku' festival. Naar mijn weten wordt er namelijk wel beweerd dat dontaku een Japanse verbastering is van het Nederlands woord 'zondag'. Maar dit liet mijn keuze niet op Nederland vallen. Dat kwam toch echt door judoka Anton Geesink die op de Olympische Zomerspelen van Tokio goud won in de klasse alle categorieën. Hij versloeg in de finale onze favoriet Akio Kaminaga en doopte het land zodoende in een diepe rouw. Zelf werd ik toen echter vooral getroffen door Geesink zijn persoonlijkheid, zijn charme. Tot slot wil ik daar graag nog het volgende aan toevoegen. Gedurende de Japanse isolatie waren het de Nederlanders, die via Deshima de overzeese handel met ons land gaande wisten te houden. Niet alleen raakte ik hierin zeer geïnteresseerd, maar het bracht ook een gevoel teweeg dat ik bij een Nederlandse penfriend zeker op mijn gemak zou zijn." De dag waarop judoka Anton Geesink Japan in rouw dompelde en de keus van Yoshie bepaalde In Leeuwarden, wordt er uitgerekend op de dag dat zij haar 22ste verjaardag viert bij Aly een brief uit Japan bezorgd. Zij is na de vierjarige Mulo opleiding en een studie aan de Kunstnijverheidsschool in de Friese hoofdstad in dienst getreden bij de Raad voor de Kinderbescherming. Een kantoorbaantje. Iets dat ze eigenlijk nooit echt heeft geambieerd. Liever had ze zich toch echt verder willen bekwamen in het tekenen en schilderen. Echter al spoedig wordt het duidelijk dat ze de dan nog vereiste wiskundekennis ontbeert. Jaren later, de eisen zijn dan niet meer zo hoog, zal ze door het volgen van een avondstudie haar droom alsnog weten te verwezenlijken. Aly als jonge twintiger Ook zij is lid van de vereniging die beoogt om wereldwijd jonge mensen met elkaar in contact te laten komen door middel van correspondentie. Het dan bij velen populaire 'Internationaal Jeugdverkeer' heeft de jonge Friezin al eerder in contact gebracht met leeftijdsgenoten in India, Duitsland, Zwitserland, Frankrijk, Zwitserland en Nieuw Guinea. Briefwisselingen die niet zo lang stand hebben gehouden. Geenszins ontmoedigd kiest ze dan voor Japan. Het land dat qua cultuur zeer verschillend is aan Nederland. Aly denkt dan zelf nog dat iedereen er in een kimono loopt. Lachend zegt ze daarover nu: "Ja, net zoiets als dat er in het buitenland de gedachte heerste dat iedereen hier op klompen over straat klost. Ik voeg hier onmiddellijk aan toe dat mijn algehele kennis over Japan minimaal was. Toch intrigeerde het me op de een of andere manier. Later zou ik dankzij Yoshie steeds meer kennis over het land vergaren. Met als gevolg dat ik me serieus begon te verdiepen in de bouwkunst, schilderkunst, dans, theater en ikebana, de bloemschikkunst. Yoshie stuurde mij daarover ook allerlei mooie boekjes en plaatjes. Weet je wat trouwens pas écht heel leuk aan d'r was? In de allereerste brief, die ik op mijn verjaardag kreeg, stelde ze niet de geijkte vraag of ik haar penfriend wilde worden. Voor haar was dat gewoon zo!" Was dat een eerste teken van het bestaand cultuurverschil? Gezien die toch best wel roerige periode, zullen er ongetwijfeld ook andere verschillen zichtbaar zijn geworden, opperen wij. Aly beaamt dat, maar benadrukt dat het nooit heeft geleid tot problemen tussen hen en zegt verder: "Natuurlijk zal ik best wel een aantal dingen niet altijd goed hebben begrepen, maar ik denk dat Yoshie er dan de voorkeur aan gaf om er niet nader op in te gaan. Ze liet het voor wat het was. Omgekeerd zal ook Yoshie niet altijd alles van mij hebben kunnen begrijpen. Ik denk dat de vrije wijze waarop wij hier met elkaar plegen om te gaan, daar een voorbeeld van is. Toch vroeg ze me er echter nooit over, ging ze er niet nader op in. Ook kwam er geen enkele reactie, wanneer ik haar vroeg of zij onze omgangsvormen niet als ruw en onbeleefd ervoer. Langzamerhand werd het mij duidelijker dat ze er moeite mee had om op dat soort van directe vragen te reageren. Dat dit in het geheel niet overeenkomt met wat ze binnen haar eigen cultuur gewend is te doen." Het blijkt dat Aly geen enkel idee heeft gehad van de gevoelens waaraan Yoshie ten prooi valt op de dag dat die allereerste brief vanuit Nederland in Fukuoka arriveert. Veel eerder dan verwacht heeft ze een antwoord op haar brief ontvangen. Leest ze dat Aly het leuk zal vinden om met haar te corresponderen. Plotseling verliest ze alle hoop op een goede afloop. Heeft ze geen enkel vertrouwen meer in haar kennis van de Engelse taal en vraagt ze zich wanhopig af waarom ze hier toch aan is begonnen. Om er nu mee stoppen, lijkt haar echter ook geen goed idee. Daarvoor is het trouwens ook al echt te laat. Ja, ze zal de verantwoordelijkheid moeten nemen en vanaf nu heel serieus met deze nieuw verworven vriendschap omgaan. Maar eerst zal ze toch wel aan dit handschrift moeten wennen. Hoewel ze het Latijnse alfabet in gedrukte vorm kent, lijken deze met pen geschreven letters daar niet echt op. Nog weet ze hoezeer ze onder de indruk raakte van die voor haar vreemde handgeschreven letters. Zozeer verschillend aan wat ze was gewend. naar Deel 2 © 2010 Trankiel