OP  BEZOEK BIJ AKIKO  YANAGIMOTO Tot de zo langzamerhand vaste rituelen in dit huis behoort, met uitzondering van de zondag, het lezen van de ochtendkrant: Het Dagblad van het Noorden. Voor ons, naast het vele andere, één van de bronnen waaruit we regionaal nieuws en daarbij behorende achtergrondinformatie kunnen putten. Vanzelfsprekend is er bij ons, behalve deze extra aandacht voor de eigen regio, eveneens sprake van een interesse in wat we hier gemakshalve "Japans nieuws" zullen noemen. Met de editie van zaterdag 3 juni 2006 komen we wat het laatste betreft volledig aan onze trekken. Onder de kop Wat kan dat Wall House dan hard en kil zijn besteedt Eric Nederkoorn in een zes kolommen artikel aandacht aan de jonge Japanse kunstenaar Akiko Yanagamito, die woont en werkt in het Wall House, gelegen aan het Hoornse Meer in de stad Groningen. Bij het horen van de naam die ze aan haar werk geeft, Domestic art, overvalt de journalist een gevoel van compassie en hij noteert dat, bij haar huiselijkheid, het Wall House toch wel akelig leeg, staalhard en ijzig koud overkomt. Zelf geeft ze in het interview ook volmondig toe dat ze in het begin wel verschrikkelijk moest wennen aan de omstandigheden hier. Ze noemt het één groot atelier. Een goede plek om te werken, maar niet om te wonen. Over de architect John Hejduk zegt ze dat zijn opvatting van het dagelijks leven haaks op die van haarzelf staat. Zijn werk is een stilleven, afstandelijk, dat van mij juist alle-daags. Akiko Yanagimoto doorliep in Amsterdam de Rietveld Academie en de Nederlandse maatschappij is haar in zoverre dan ook niet vreemd. Toch ziet zij in deze wel een verschil tussen Amsterdam en Gro-ningen, waarbij laatstgenoemde door haar als leuker wordt betiteld. Aanvullend zegt ze hierover in het artikel van Eric Nederkoorn: De mensen hebben hier meer binding met de stad. Amsterdam her-bergt zó veel nationaliteiten. Dat voelt niet eens als Nederland. Het krantenartikel laat niet na indruk te maken en we besluiten Akiko te bellen. Het wordt een aller-hartelijkst gesprek, waarbij ze laat weten graag mee te willen werken aan een artikel over haarzelf, haar werk en het verblijf in Groningen. Mede vanwege haar ongekunsteld reageren, het daardoor zo plezierig verlopend eerste gesprek, zit ik enige dagen later reeds in de bus. Het Wall House ...                                                       Aangekomen op de plaats van bestemming raak ik geïmponeerd door het Wall House aan de rand van het meer. Een zeer modern gebouw dat in geen enkel opzicht lijkt op de omringende huizen. Zoals de naam reeds aangeeft is het de muur die centraal staat in dit architectonisch hoogstandje van John Hedjuk. Het bestaat uit verschillende volumes en een zestien meter hoge en drieëntwintig meter brede betonnen schijf, de zogenaamde Wall , die de aanwezige collectieve ruimtes scheidt van de drie gecreëerde woonruimtes. Het geheel staat, zo is te lezen in de informatie over het huis, ook bol van symboliek. Na het van alle kanten te hebben bewonderd en een aantal foto's te hebben geschoten, is het tijd om de bel bij de voordeur maar eens in te drukken, hetgeen een prettig zacht zoemend geluid teweeg brengt. Het duurt even voordat de deur opengaat. Geen wonder, zo wordt zonneklaar wanneer ik zelf door het huis loop. De be-groeting is al even hartelijk als het telefoongesprek dat we voorafgaand aan dit bezoek met elkaar voerden. Allereerst geeft ze me een rondleiding door dit verba-zingwekkend huis, waar de bezoeker zeker niet snel genoeg van zal krijgen. Echter, vandaag ben ik naar hier gekomen om nader kennis te maken met deze jonge veelbelovend beeldend kunstenaar en het huis, hoe mooi en interessant van vormgeving het ook is, zal moeten wachten.                                          ...waar ze woont en werkt... Het Gesprek Allereerst wil ik graag weten waarom ze gekozen heeft voor borduurkunst. Ik heb zowel in Japan, aan de Tama Academie in Tokio, als in Amsterdam, aan de Rietveld Academie, keramiek gedaan. Maar aangezien ik ook graag iets anders dan keramiek wilde gebruiken liet ik mijn gedachten gaan over een aantal mogelijke materialen. Wat het borduren betreft dacht ik dat het als vorm en materiaal dicht bij de mensen staat. Ik zou dan ook willen zeggen dat ik heel impulsief, min of meer bij wijze van toeval, aan het borduren geslagen ben. Je noemt het huiselijke kunst, domestic art. In welke categorie moet ik dit plaatsen? In Amsterdam schreef ik een dissertatie met als thema Domestic art, om daarmee een passende ca-tegorie voor mijn werk te creëren. Een zelfverzonnen naam dus. Aan het begin van mijn studie in Japan sprak mijn toenmalige docent van verschillende categorieën, iets waarover ik, tot dan toe, nooit had nagedacht. Ofschoon keramiek als een ambacht wordt beschouwd en derhalve ook vaak in dat hokje wordt ge-plaatst, wil mijn docent van toen die classificatie het liefst van tafel hebben. Daarmee verduidelijkend dat men keramiek evengoed kan gebruiken voor het creëren van kunst. Lessen als deze meedragend in mijn bagage zocht ik, vanaf mijn eerste creaties, een passende categorie om ze in onder te brengen. Maar eigenlijk had ik moeten beginnen met te zeggen dat mijn werken voortkomen uit het feit dat ik het leuk vind om dingen te maken en van ambachtelijk werk hou. Echter ik wilde mijn werk eveneens zien als een kunstvorm. Sprekend over kunst kreeg ik vaak het gevoel dat het of een concept is waar men zich op focust, dan wel dat het ver af staat van het leven zelf. En ik kan geen werken maken die bij wijze van spreken het werkelijke leven gedeeltelijk dan wel in het geheel los hebben gelaten, maar wil juist heel graag zo dicht mogelijk bij het dagelijks bestaan blijven. Zelf heb ik mijn Domestic art als volgt gedefinieerd: Kunst met gebruik van ambacht, kunstnijver-heidtechnieken. In de expressie een tijdsbeeld weerspiegelend welke de functie, die het materiaal ook heeft in het dagelijks leven, zou moeten overtreffen. Zonder dat het een schilderij wordt. Haar vroege werk tijdens de studie in Japan Links: Het Rijsthuis Rechts: Boeddha Wat wil je eigenlijk met Domestic art uitdrukken? Zoals gezegd gaat het mij om kunst die dicht bij het leven staat, een vorm waarbij je jezelf ontspannen mag en kunt voelen. Borduren is een familiaar onderwerp, nietwaar? Een huis is de plaats waar iemand werd geboren en is opgegroeid. Waar men geworteld is, zeg maar. Een gevoel dat bij mij sterker werd nadat ik naar Nederland was gekomen. Het woord domestic heeft bij mij dan ook een tweeledige betekenis, familie en land. Met het geheel wil ik graag iets uitdrukken waardoor men een nieuw gezichtspunt zou kunnen ont-wikkelen, dan wel aandacht kan schenken aan zaken die doorgaans passeren als iets heel gewoons. Hoe kwam je in het Wall House terecht? Bij mij leefde de wens om mijn werk, als Domestic art, te exposeren in woonhuizen. Ik kaartte het eens aan in een gesprek met architect Moriko Kira, met wie ik voorheen als beeldend kunstenaar al kennis had gemaakt. Het toeval wilde dat zij op dat moment werkte aan het ontwerp voor een nieuwe woon-wijk in de stad Groningen, De Linie. Misschien dat ik daar een poging kon doen? Tot dan kende ik Groningen nauwelijks. Toch had ik er behoefte aan om de atmosfeer te proeven van de stad, waarin de door Moriko Kira ontworpen huizen zouden verrijzen, en zodoende ook de bewoners daarvan te leren kennen. Iets later hoorde ik van de mogelijkheid om als 'Artist in Residence' drie maanden in het Wall House te verblijven en dat sprak mij aan. Ofschoon dit door John Hejduk ont-worpen huis zeer exceptioneel is, sterk verschillend aan wat over het algemeen onder een huis wordt verstaan,wilde ik ook wel de ervaring opdoen hoe mijn werk mogelijkerwijs onder invloed van die omgeving zou veranderen. Dus diende ik een aanvraag in. Aan het eind van mijn verblijf hier, zal ik mijn werk onder de titel 'Floating' in het Wall House tentoonstellen. Het houdt in dat ik op dit moment aan twee projecten tegelijk werk. De tentoonstelling hier en die in De Linie. Wat het laatste betreft werken er vijf families aan mee die reeds vele jaren in Groningen woonachtig zijn en naar De Linie zullen verhuizen. Ik maak werken die als een herinne-ring hun nieuwe leven samenvoegt met onderwerpen uit het verleden. Als thema gebruik ik 'Het Huis' en het hoofddoel is daarbij om werken te creëren die goed passen in hun nieuw huis. Hiermee is niet gezegd dat mijn Domestic art zoiets betekent als 'voor in huis' , maar slechts dat 'de basis van het thema domestic is.' Wat voor materiaal gebruik je voor het borduurwerk? De basis is plastic, omdat het transparant is. Je kunt er het omliggend landschap doorheen zien en daardoor een verbinding met buiten voelen. Ik gebruik hologrampapier, stoffen en ook leer. Wat het garen betreft is het hoofdzakelijk acryl, maar daarnaast ook wol. Waarom koos je voor Nederland? Het was tijdens een les op de lagere school dat ik de vraag voorgelegd kreeg naar welk vreemd land ik zou willen gaan. Ik antwoordde dat het Nederland zou zijn, zonder dat ik zelf eigenlijk ook maar het flauwste benul had waarom ik dit land noemde. Ik had alleen maar een beeld van tulpen en wind-molens. Maar het was meteen wel het begin van alles. Vanaf dat moment las ik, zo gauw als ik mijn hand maar op een boek kon leggen, over Nederland. Ofschoon het een klein land is, heeft het voor-uitstrevende ideeën, als legale drugs en prostitutie, waarover men in Japan nog niet eens kan denken. Dus heb ik er altijd interesse in gehad. Toen ik in Japan afstudeerde aan de Kunst Academie, voelde ik dat ik iets meer nodig had om met kunst door te kunnen gaan. Het idee kwam toen bij me op om me vanuit een verscheidenheid aan stimuli te wijden aan kunst en daarbij, uit alleen maar een eigen verlangen, moest ik aan Nederland denken. Hoe denk je over de verschillen tussen Nederland en Japan. Nederland wordt gezien als een zeer vrij land....... Die vrijheid is zeker een goed ding, maar soms is het ook moeilijk. Dat kan komen doordat ik in Japan ben opgevoed, Japanse ben. Het gebeurt wel dat ik het moeilijk vind om te zwijgen als ik constateer hoe regels en moraal, waaraan men in de Japanse samenleving gewend is zich te houden, hier zijn verdwenen. Ik weet het, je kunt eigenlijk niet vergelijken. Laat ik zeggen dat het ook te complex is om het goed uit te kunnen leggen. Soms is het zo dat ik me niet op mijn gemak voel in Japan door de druk van bepaalde regels. Bijvoorbeeld, je kent het zelf ook, die ongeschreven regel dat je iets niet kunt doen en dit ondanks dat niemand het ook daadwerkelijk tegen je heeft gezegd. Na aankomst in Neder-land bemerkte ik dat hier dat soort regels niet bestaan. Hoewel ik me onder die bevrijding daarvan heel goed voel, vind ik in andere gevallen toch soms ook dat ik een beetje meer aan regels gebonden zou willen zijn. Het is veilig en gemakkelijk nietwaar? Ja, dat is zo. Ik ken aan de ene kant het voordeel van aan regels gebonden zijn. Het geeft aan het leven een zeker gemak. Maar natuurlijk wil ik ook bevrijd worden als ik voel dat ik te zeer gebonden ben, letterlijk de pijn ervan ervaar. Vanuit hier kreeg ik een andere kijk op het geheel. Zie je jezelf echt als Japans? Toch wel. Een paar typische voorbeelden van het Japans zijn? Ten eerste: Als ik ergens aan denk, sla ik meer acht op de ogen van anderen als dat ik aan mijn eigen wil denk. Ook heb ik de Japanse gewoonte om met een ontkenning te beginnen en vind ik het niet gemakkelijk om mijn eigen mening te kunnen geven. En tenslotte moet ik bekennen er als echte Japanner een vaag gedrag op na te houden. Altijd een slag om de arm houdend, zeg maar. Hoe denk je over Groningen? Groningen staat veel dichter bij me dan wat ik tot nu ken van Amsterdam. Misschien is de hoofdstad wel te internationaal. De helft van de studenten die ik meemaakte op de Academie waren afkomstig uit het buitenland en ik kreeg ook niet het gevoel dat ze allen een gemeenschappelijke basis hadden. Het mag een gevoel van vrijheid zijn, maar tegelijkertijd houdt het in dat men de eigen basis uit het oog verliest. Ik ervoer dat daar voor de eerste keer, omdat ik simpelweg de ervaring miste om in een milieu als deze te verkeren. Ik heb het gevoel dat de mensen hier in Groningen veel meer geworteld zijn in het land en dat er veel meer sprake is van eenheid. We hadden nog uren met elkaar verder kunnen praten over een hier ervaren vrijheid en de soms benauwende regels die we kennen vanuit ons leven in Japan, maar waaraan we tegelijkertijd toch ook een gevoel van veiligheid verbinden. Over al die andere verschillen zoals die tussen beide culturen bestaan en ons herhaaldelijk de vraag doen stellen wat nu beter is. En natuurlijk over Akiko haar werk als beeldend kunstenaar. Het Wall House als haar tijdelijk atelier Akiko Yanagimoto: Vroeger Domestic Art Domestic Story Post Homeward Living Room Narita De exposities in Groningen Ruim een maand later komt de invitatie voor de opening van Floating . In een begeleidend schrijven lezen we onder meer het volgende: 'Yanagimoto maakt, zoals ze zelf zegt 'domestic art', waarin ze aan het woord domestic op meerdere manieren een invulling geeft, allereerst in de techniek die ze gebruikt: het borduren, immers eeuwen lang het symbool voor huiselijkheid, uitgevoerd door de vrouw des huizes, degene die de private sfeer van het huiselijke niet alleen belichaamt, maar ook bewaakt... ... Maar ook in de thematisering is huiselijkheid een uitgaanspunt in haar werk... ...merkt ze dat de vanzelfsprekendheden die een plek tot thuis maken sterk cultureel gebonden zijn ( en hier dus afwezig zijn ). In staat van ontworteling die dat met zich meebrengt, voor de meeste mensen gevat in het onbestemde gevoel van heimwee, zoekt zij naar de mechanismen van de huiselijkheid .......' Een klein jaar later is Akiko Yanagimoto terug in Groningen met een solo-expositie in de Remonstrantse kerk. Wederom wordt bij de opening ingegaan op hetgeen een belangrijke inspiratiebron voor Akiko is geworden: De intimiteit van het alledaagse leven en de werken die zij de afgelopen jaren maakte van huiselijke taferelen. Zie ook: Akiko Yanagimoto Remonstrantse kerk VOOR  ALLE  AFBEELDINGEN  VAN  DEZE  KUNSTWERKEN GELDT : COPYRIGHT - AKIKO  YANAGIMOTO © 2007 Trankiel