Paardensport-recreatie Manege Biessum

PASSIE VOOR PAARDEN

Ondanks dat het nog vrij vroeg in de ochtend is, zijn een aantal mensen bij Manege Biessum al volop actief. Twee jonge meiden hanteren er vaardig hun bezems. Binnen wassen anderen op deskundige wijze, in de daarvoor bestemde spuitplaats, een van de paarden. En in de ruime binnenmanege geeft eigenaar Harm Piet Prins een amazone les.

'Mijn vrouw is boven', roept hij tussen de door hem gegeven instructies door. 'Zij praat wel even met jullie.'
En dus gaan we de trap op naar de kantine, waar Sjoukje Prins de laatste hand legt aan het schoon-houden ervan.
'Heel even nog hoor, ik ben zo bij jullie. Willen jullie alvast een kopje koffie?'
We laten het ons goed smaken en kijken ondertussen wat rond, waarbij ons onmiddellijk een rijk gevulde prijzenkast opvalt. Zal wel gewonnen zijn door de leden van de ruitersportvereniging. In het gesprek dat volgt, blijkt het een totaal verkeerd getrokken conclusie te zijn geweest. Al deze prijzen, zo vernemen we, zijn namelijk gewonnen door de familie Prins zelf.
'Thuis liggen er nog veel en veel meer...'

Nadat Sjoukje Prins belangstellend heeft geïnformeerd naar Trankiel en nogmaals aangeeft dat zij en haar man heel graag iets meer willen vertellen over de manege, de paarden en alles wat we verder nog zouden willen weten, beginnen we aan een gesprek dat ons nog lang zal bijblijven. Om het in een aan-tal woorden aan te geven, we maken kennis met mensen die zeer gepassioneerd hun vak uitoefenen, er op een heel open en prettige wijze over praten, en zodoende een samenzijn met hen tot een wel uitermate prettige en boeiende belevenis maken.

De geschiedenis van de manege gaat terug tot het jaar 1967, wanneer enige plaatselijke paardenlief-hebbers het idee krijgen om de plaatselijke jeugd kennis te laten maken met de paardensport. Maar hoe zet je zoiets op, waar vind je een geschikte ruimte? Dankzij de medewerking van de gemeente werd het laatste vrij snel opgelost. Men kon terecht in een oude boerderij aan de Ossenweg in het mooie Biessum, die per 1 mei van dat jaar vrij kwam. Met ondersteuning van plaatselijke bedrijven, die bijna al het materiaal gratis beschikbaar stelden, creëerde men in no time op eigen kracht een buiten-manege en werden zaken als stallen aangepast aan de nieuwe functie die de oude boerderij had ge-kregen.
De belangstelling van de zijde van de jeugd bleek zo groot te zijn, dat men al spoedig besloot om een ponyclub op te richten, de voorloper van Ruitersportvereniging Delfzijl. Na de jeugd kwamen al spoedig ook volwassenen. De groei bleef er in zitten en reeds na een jaar nam het toenmalig bestuur unaniem de beslissing om een beroepskracht aan te trekken. Dat dit een bittere noodzaak was mag wel blijken uit de volgende twee feiten: In 1969 kreeg de jonge ruitersportvereniging al het predicaat Koninklijk Goedgekeurd, werd de eerste steen gelegd van de nieuw te bouwen manege. In amper twee jaar tijd was een goedbedoeld idee uitgegroeid tot iets dat niet meer door alleen maar welwillende "amateurs" in hun vrije tijd was te runnen. Hoe goed ze ook hun best ervoor deden.

Alvorens we verder ingaan op het reilen en zeilen binnen de manege willen we, ondeskundig als we zijn, eerst nog iets weten over de samengestelde menwedstrijd die wij op 2 juni bezochten. Deze werd gehouden op het terrein van sportpark Uitwierde en voor de marathon had men de beschikking over het nabijgelegen schitterend natuurgebied dat vorig jaar nog eens extra in de schijnwerpers stond.
Het werd namelijk uitgeroepen tot het gebied met het mooiste ommetje in de provincie Groningen. Als inzending naar de landelijke finale deed het Groninger ommetje, dat de naam Onder klokslag van Oetwier heeft meegekregen, het wederom uitstekend. Het verloor slechts nipt van Lisse. Naast die uitermate eervolle tweede plaats was er een prijs van 10.000 euro. Met dit bedrag is er nu, tussen Biessum en Holwierde, een nieuw pad aangelegd, als onderdeel van het gehele ommetje dat bijna zes kilometer lang is. In wezen is deze aanleg het eerherstel van het oude kerkenpad.Tijdens de wandeling valt er veel te genieten: Van de nog aanwezige dobben, van die typische Groninger meanderende moar en de boerderijen die zozeer bij dit weidse landschap behoren.

Evenzeer als de zich hier bevindende eeuwenoude wierden en kerken dat doen. Van recentere datum daarentegen is de in dit gebied gelegen boomgaard, en een heuse vleermuisbunker.
Een prachtige omgeving, geliefd bij ruiters afkomstig van de op de grens van dit gebied gelegen Manege Biessum, en uitermate geschikt voor het houden van een marathon zoals die ook op 2 juni weer werd verreden.
' Wat voor paardenrassen namen er aan deel?'
'KWPN - Koninklijk Nederlands Warmbloed paard; Friezen; Haflinger; Fjorden; Shetlander; Welshpony's.'

In het informatieve clubblad, Ponderosa Post, van de nog steeds binnen de manege bestaande ruiter-sportvereniging, dat ons onmiddellijk wordt meegegeven, lezen we dat er in totaliteit 46 aanspan-ningen, onderverdeeld in enkelspan, dubbelspan of langspan, aan de start verschenen. Afkomstig uit de drie noordelijke provincies en uit Overijssel en Noord-Holland.

Wij persoonlijk genoten van de op sportpark Uitwierde gehouden dressuur- en vaardigheidswedstrijd, maar misschien nog wel meer deden we dat van de spectaculaire marathon met hindernissen. Tijdens deze strijd wordt werkelijk het uiterste van de combinaties gevraagd, snelheid en wendbaarheid. We kijken vol bewondering naar de stuurmanskunst van de menners en de moed van de grooms die dan weer links, dan weer rechts, aan de kar hangen om zodoende voor het evenwicht te zorgen.

Het geheel is vrij toegankelijk. Iets dat ons enigszins verwondert, want hebben de paarden geen last van mensen die er een wandeling maken, op de fiets het gebied doorkruisen, er de hond uitlaten? Harm Piet Prins, die inmiddels is aangeschoven, maakt duidelijk dat het geen probleem is.
'Alleen bij de hindernissen zou het een probleem kunnen opleveren, maar daar hebben we deskundige mensen geposteerd.'

De ongedwongen sfeer die hier heerst wordt nog eens benadrukt als de dochter met man en kind, binnen komt lopen. Ze zijn juist teruggekeerd van hun vakantie en komen even langs om gedag zeggen.
Voor onze ogen ontvouwt zich een heerlijk, warm, familietafereeltje.
'Als jullie het niet erg vinden, ga ik naar huis. Mijn man is nu hier en die kan jullie nog wel veel meer vertellen.'
En weg is Sjoukje.

Hoe is de heer Prins eigenlijk in de hippische wereld terechtgekomen, willen we graag weten. Om dit duidelijk te maken neemt hij ons eerst mee naar zijn jeugd op de boerderij van zijn ouders in Wildervank Hoe hij daar gewend was aan het hebben van paarden en dat het derhalve eigenlijk logisch was dat hij deze stap maakte, nadat bleek dat er voor hem geen toekomst op de boerderij lag. Geboeid luisteren we naar het vervolg, zijn verhalen over het werken voor stalhouderijen in Neder-land en later over de grens, in Duitsland, een paardenland bij uitstek. Hoe hij daartussendoor ook nog eens zijn instructeurs diploma, in Ermelo, haalde. Deze man, die hier tegenover ons zit, zo wordt duidelijk, is goed opgeleid en beschikt over een ruime ervaring op het gebied van paarden. Maar bovenal valt het ons op dat hij een groot liefhebber is. Een man die van het paard houdt, voor zijn beroep leeft.
En verder gaat zijn verhaal. Hoe hij op een gegeven moment vanuit Duitsland met het, toen nog jonge, gezin terugkeerde naar Nederland en hier op zoek ging naar een baan. Ja, in Duitsland wilde men hem graag houden, maar voor het gezin leek het wonen in Nederland hem op dat moment beter toe. Via een relatie kwam hij in contact met de ruitersportvereniging in Delfzijl, die op zoek was naar een instructeur. En zo geschiedde het dat ze zich, in 1980, vestigden in de havenstad.
Ruim veertien jaar later deed zich de gelegenheid voor om de manege over te nemen van de ruitersportvereniging en begon hij als eigenaar aan het, stap voor stap, vormgeven aan datgene wat hem voor ogen stond. Hoe goed hij daarin is geslaagd mag blijken uit het feit dat de manege, aangesloten bij de Federatie Nederlandse Ruitersportcentra, over maar liefst drie sterren en het veiligheidscertificaat beschikt.

De vereniging telt een 171 leden, in de leeftijd van 6 tot 55 jaar. Zij kunnen gebruik maken van de 7 lespaarden en 10 pony's die op de manege beschikbaar zijn, dan wel hun eigen paard er berijden. Het totale aantal dieren bedraagt maar liefst 70. En wij maar denken dat het een echte elite sport is.
De heer Prins lacht: 'Was het misschien. Maar dat is het al geruime tijd niet meer hoor. Het lidmaatschap van de FNRS bedraagt 12,50 euro per persoon per jaar. En, van de Ruitersport Vereniging Delfzijl ben je als gezin, als iemand van boven de achttien, voor slechts 14 euro per jaar lid.'
Wij: 'Maar dan heb je nog geen paard, is er nog geen les....'
Maar ook dat blijkt, zo zien we op de tarievenlijst die ons wordt overhandigd, buitengewoon mee te vallen. Een 10-lessenkaart varieert in prijs, afhankelijk van bijvoorbeeld het soort les, tussen de 65 en 95 euro. Zonder leskaart kun je, ook als je geen pensionklant bent, voor 50 euro per maand elke dag gebruik maken van of de binnen- dan wel de buitenmanege, zij het dat dit alleen mogelijk is buiten de lesuren.
En dat alles, zo wordt benadrukt door de heer Prins, ook nog eens in een uitermate schone en veilige omgeving. Als lid krijgen ze eens per twee jaar onaangekondigd bezoek van de Stichting Veilige Paardensport. Alles wordt aan een uitgebreide inspectie onderworpen, voor het kunnen behouden van het Veiligheidscertificaat.
'Trouwens', zo voegt hij toe,'ik hou zelf niet van een zooi. Het moet er goed en verzorgd uit zien.'

Manege Biessum is een waar familiebedrijf, met aan het hoofd Harm Piet Prins. Zijn echtgenote, Sjoukje, zwaait de scepter in de oergezellige kantine en neemt daarnaast ook nog eens al het administratieve werk voor haar reke-ning De zonen, Harm en Dirk, verzorgen samen met pa de dagelijkse rijlessen. Dirk is tevens meninstructeur en neemt derhalve ook die lessen voor zijn rekening. Daar-naast is Dirk als gediplomeerd hoefsmid verantwoordelijk voor de hoefverzorging van de meeste paarden en pony's.
De derde zoon, Pieter, houdt zich het meest bezig met de inkoop van hooi en stro. En in zijn vrije tijd helpt hij graag bij het klussen op de manege.

Geen familie is manegemedewerker, tevens hoefsmid, Thijs. Maar dat is op geen enkele wijze merk-baar binnen het vaste team, waartoe ook hij behoort. Een team dat over zeer veel kennis beschikt en dit koppelt aan een groot enthousiasme. Eigenlijk is het dan ook geen wonder dat het geheel is uit-gegroeid tot een succesvol en gezond bedrijf.

'Kan men sowieso een paard huren?'
Het blijkt niet het geval te zijn. Veiligheid staat ook hierbij voorop en je kunt aan iemands neus nu eenmaal niet zien of het een ervaren ruiter is. Daar komt nog bij dat volgend jaar een veiligheids-certificaat op alle circa 300 FNRS manegebedrijven verplicht wordt.
We gaan nog even op het onderwerp door, want stel dat er bijvoorbeeld een groep paardenliefhebbers uit Japan aan komt waaien en die willen graag rijden. Die zullen niet over een certificaat beschikken dat hier leesbaar is. Wat dan?
De heer Prins: 'Ze zijn natuurlijk van harte welkom. Ze kunnen lessen, maar vrij rijden in de omgeving kunnen we niet toestaan. Nogmaals, het risico is veel te groot.'

Wordt er gefokt? Houdt men zich bezig met de verkoop van paarden?
'Nee, fokken doen we niet. Wel bemiddelen we soms bij de verkoop van een paard. We stellen onze expertise in deze graag beschikbaar.
Maar we doen wel meer hoor. We organiseren, naast dressuur-, spring- en menwedstrijden, onderlinge FNRS wedstrijden voor onze manegeklanten waarbij diploma's kunnen worden behaald. Verder kan men bij ons een kinderfeestje boeken. Die bestaat uit pony rijden en natuurlijk patat met appelmoes eten, plus een glaasje fris.
Ook kan men bij ons paard of pony laten africhten voor onder het zadel of voor de wagen. Tevens kan men gebruik maken van onze twee gediplomeerde hoefsmeden, ook als men zijn dier niet bij de manege heeft ondergebracht.
En natuurlijk is er de verhuur van rijtuigen. Veel bruidsparen hebben hier reeds dankbaar gebruik van gemaakt. Zeg nu zelf, is er iets leuker denkbaar dan je op de mooiste dag van je leven te laten vervoeren in een trouwkoets, gereden door twee koetsiers die geheel in stijl gekleed zijn? Nee toch?
Wat het rijdend materieel betreft hebben we ook nog iets heel bijzonders: Een unieke paardentram, oftewel de zogenaamde 'Boulevardtram', helemaal in oude glorie hersteld, welke begin 1900 dienst deed tussen het eindpunt van de Haagse stoomtram en de boulevard van Scheveningen. Hiermee nemen wij ook dit jaar weer deel aan het Nederlands kampioenschap van de Nederlandse Vereniging Traditioneel Gerij, in Hardenberg. Dat is uniek, typisch Nederlands! Dat zou je echt eens moeten zien. Het is schitterend, al die oude koetsen met mensen in de kleding van toen. Een belevenis en een must voor de fotograaf.'

We zouden nog uren door kunnen praten, maar daar ontbreekt de tijd voor. Aan het eind van dit buitengewoon plezierig bezoek laat de heer Prins ons nog uitgebreid het complex zien. Vanuit de oergezellige kantine lopen we eerst naar de eerste van de twee binnenmaneges, waar naast de gewone rijles ook de reeds genoemde dressuur-, spring- en menlessen worden gegeven. We lopen door de pensionstalling waar de paarden over ruime boxen beschikken. In feite ontbreekt het de dieren aan geen enkel comfort. Zelfs een solarium is aanwezig. De heer Prins opent voor ons de deuren naar de ruimtes waar de zadels en de tuigen worden bewaard. Het ziet er ook hier, zoals overal elders, piekfijn uit.
We zien nog de stallen voor de eigen paarden, de buitenmaneges, en aan het eind van de rondleiding de rijtuigen en de trots van de manege: 'De Boulevardtram'!
O ja, hoe zit het met het weideland, is dat eigen?
De heer Prins: 'We beschikken over een 13 hectare. Daarvan is 3,5 hectare eigendom. De rest, aan de overzijde van het fietspad, is in pacht van de gemeente.'

Tijd om afscheid te nemen. We doen het met iets van tegenzin. Hoe graag hadden we nog verder gepraat over die prachtige paarden, over de bezieling die wij bij de familie Prins hebben aangetroffen, over het werk van de veearts die aan de manege verbonden is, over....... Ach, over zoveel!
Wat bijvoorbeeld te zeggen van nog zo'n geweldig onderwerp: Het Groninger paard. Ze hebben ons de Ponderosa Post meegegeven, met onder de kop In de schijnwerpers een interessant artikel over de Groninger, het ras dat bijna verloren ging, maar gelukkig kon worden behouden door mensen die, zoals de familie Prins, een grote liefde in het hart dragen. Een passie voor paarden!

Voor meer foto's klik hier

Zie ook: Manege Biessum

Zie ook: Groningen en paarden

'Enige tramrijtuig dat er nog is'

De familie Prins van Manege Biessum in Delfzijl kocht in 1995 een rijtuig voor personenvervoer. "Later ontdekten we pas hoe bijzonder dit rijtuig is", vertelt Sjoukje Prins. "Het bleek de oude boule-vardtram te zijn, die tussen Den Haag en de boulevard in Scheveningen reed."
De koets is eind 1800 gebouwd in het Franse Marseille. "Er zijn verschillende types gemaakt, maar dit is de enige die nog over is in Nederland."
Op Koninginnedag schittert het rijtuig met zijn twee paarden in Apeldoorn.
De Boulevardtram is te huur voor trouwerijen en jubilea, evenals het open rijtuig en de coupé-uitvoering die de familie ook bezit.
Met z'n negenen zitten ze 30 april in klederdracht op het rijtuig: Sjoukje, haar man Harm-Pieter, hun beide zoons en vijf van hun vrienden.
"Precies zoals het vroeger was. En dat geldt voor alle rijtuigen en auto's. Dat wordt een indrukwek-kend schouwspel."

Gedeeltelijk overgenomen uit Dagblad van het Noorden, dd 21-04-09, Ina Ritzema