STEDUM GEHEEL IN HET TEKEN VAN KUNSTSPOOR Kunstmanifestatie trekt duizenden naar wierdendorp Het reeds als handelswierde in de vroeg middeleeuwen ontstane Stedum is de laatste jaren vooral be-kend geworden door het drie dagen durend evenement KunstSpoor. Voor de editie van 2009 heeft de organisatie er voor gekozen om tevens aandacht te besteden aan het 125-jarig bestaan van de spoorlijn Groningen-Delfzijl, de lijn waaraan het ook zelf is gelegen. Zo zijn we tijdens de feestelijke opening op Hemelvaartsdag getuige van het kort toneelstuk Olga, op-gevoerd door Arno van der Heyden, Gerdy Niehof, Laurens van Lottum e.a. Spijtig is het wel dat uitge-rekend op dit moment een gigantische regenbui over het dorp trekt. Olga is een productie van IVAK De Cultuurfabriek en zal nog tot en met 21 juni, onder de noemer Theater in de trein , twee keer per dag worden gespeeld tijdens de treinreis van Delfzijl naar Groningen. Voorafgaand aan het toneelstuk wijst ook gedeputeerde Hans Gerritsen op het belang van deze spoor-verbinding en spreekt burgemeester Albert Roodenboog vervolgens in lovende woorden over de gewel-dige prestatie die hier wederom door vele vrijwilligers is neergezet. Een inzet die eveneens wordt geroemd door de zelf uit Stedum afkomstige beeldend kunstenaar Maria Hoeksema, in haar functie van voorzitter van Stichting KunstSpoor. Burgemeester A. Roodenboog speelt mee in Olga De organisatie heeft door het dorp een kilometer lang kunstspoor getrokken, dat loopt vanaf het trein-station tot aan de Jensemaheerd, met als thema: Beweging. Secretaris Johan Brokken zegt hierover in een interview dat de kunst absoluut centraal staat, maar dat er ook tal van nevenactiviteiten plaats vinden. Zoals theater, poëzie, dans, toneel en zang. Niet op podia her en der verspreid, maar zomaar ergens opduikend. Wanneer we het aan de rand van het dorp gelegen station achter ons laten, wordt meteen duidelijk wat dit zoal kan betekenen. Ter verwelkoming hebben leden van een groot koor een erehaag gevormd en zingen de tussen hen door lopende en fietsende bezoekers uitbundig toe. Kun je nog gastvrijer worden verwelkomd? Gastvrij zijn zeker ook de veertig huiseigenaren die ruimte beschikbaar hebben gesteld aan kunste-naars om hun werken te tonen en nu doorlopend mensen over de vloer krijgen. En wat te zeggen van de circa 300 vrijwilligers. Ja, maar liefst een kwart van Stedum haar bevolking werkt mee om KunstSpoor goed te laten verlopen. Nog een paar feiten en getallen uit de ons beschikbare informatie: Er zijn 53 kunstenaars en 150 artiesten aanwezig. 's Avonds kan men genieten van poëzie en muziek in het loungecafé in de Jensema-heerd. Er wordt een tractorconcert gegeven: een heuse symfonie waarin oude tractoren een rol spelen. En het aantal te verwachten bezoekers? De organisatie schat dat het ergens tussen de vijf- en zeven-duizend zal liggen, daarmee het aantal 'Steemers' veruit overtreffend. Voor de bezoeker is er een mooie catalogus gemaakt, die op diverse plaatsen langs de route verkrijgbaar is. In het atelier van Rein Pol Als eerste in de rij van de tientallen voor het publiek opengestelde panden, bezoeken wij het atelier van kunstschilder Rein Pol. Voor ons heeft dit een extra speciaal tintje, aangezien een aantal van zijn werken de kersenbloesem als onderwerp heeft. Een boom die ook pontificaal in eigen tuin staat. Het blijkt niet het enige 'Japanse aan hem' te zijn en we zullen op Trankiel dan ook zeker nog nader op het een in ander ingaan. Ter gelegenheid van KunstSpoor toont hij ons een preview van de solotentoonstelling die hij dit najaar heeft in museum De Buitenplaats te Eelde. Rein Pol: Dit wordt een groot drieluik met links een terugblik op de jaren zestig en zeventig en rechts een blik in de toekomst. Op het hoofdpaneel zijn mijn vrienden in de kunst te zien. Een hommage aan het Noordelijk Realisme! We zouden hier best nog iets langer willen vertoeven, maar buiten hebben zich al weer vele belangstel-lenden opgesteld om het kleine atelier te mogen betreden. Als het ware 'kunsthoppend' vervolgen we onze wandeling via de Stationsweg, die na de komst van het station in 1883 werd aangelegd, en bewonderen en passant burgerhuizen en villa's die hier eind negen-tiende en begin twintigste eeuw verrezen. Vandaag staat er in menig tuin een kunstwerk opgesteld en staat de deur van de woning uitnodigend open. Aan deze weg verrees in 1926 eveneens het expressionistisch raadhuis . Een ontwerp van architect J. Benninga. Het is tot 1990 in functie gebleven, want Stedum valt heden ten dage onder de gemeente Loppersum. Het voormalig raadhuis Voor ons is eveneens één van de hoogtepunten van dit dagje Stedum het werk van Noëlla Roos, geëxposeerd in het huis van de familie Werkman. Echter dient ook hierbij te worden opgemerkt dat we reeds eerder op haar Asian connection - zo woont ze tegenwoordig in Vietnam - attent werden gemaakt. In het bijzonder op het project waaraan zij meewerkte op Sri Lanka: Het maken van muurschilderingen in de Boeddhistische tempel van Kathaluwa. In de catalogus lezen we dat Noëlla al vele jaren naar bewegend model of dansers tekent. Ze zegt: Voor mij is dat een onderwerp dat nooit verveelt: de beweging van de spieren; welke zijn ontspannen en welke aangespannen? Welke zijn groter of kleiner dan bij andere dansers? Hoe speelt het licht ermee? Dit maakt dat ik altijd weer nieuwe landschappen zie ....... We komen aan in het centrum van het dorp. Bij de imposante uit de dertiende eeuw daterende roman-gotische Bartholomeuskerk. Deze forse kruiskerk, wiens naam werd verbonden aan een van de apostel-en, wordt wel gezien als het hoogtepunt van de romangotische bouwkunst in de provincie Groningen. In het koor bevind zich het marmeren praalgraf van Adriaan Clant, borgheer van Nittersum en bekend als medeondertekenaar van het vredesverdrag van Münster in 1648. Eén van de grote zonen uit de geschiedenis van Stedum. In de kerk is er mooi uitgevoerde zang te beluisteren, klinken orgelklanken en worden gedichten gereciteerd. Aan de voet van het grafmonument staat Ark van Harro Nikkels. De kunstenaar die tevens maker is van de reusachtige gieren die buiten het godshuis staan opgesteld. En, de man die onder meer een grote bekendheid geniet door de kerkinterieurs die hij schilderde, Henk Helmantel toont in de Bartholomeus enige van zijn al evenzeer bewonderde stillevens. De kerk achter ons latend, gaan we de hoofdstraat in. Aangelegd over de kruin van de voormalige wier-de. En ook in deze straat komen we werkelijk ogen en oren tekort. Zoveel is er te zien, zoveel is er te be-luisteren. Wat bijvoorbeeld te zeggen van de prachtige beelden, gemaakt door Eddy Roos. Ja, vader van Noëlla, die hij ook vergezelde tijdens het project op Sri Lanka en op wie hij de liefde voor bewegend model, dans, heeft overgebracht. Velen kennen zijn werk, onder meer van bezoeken aan de borg Verhildersum te Leens waar zij reeds jaren de tuin sieren. In de voormalige lagere school van Valom, gemeente Uithuizen, is niet alleen zijn atelier gevestigd, maar bevindt zich ook het Eddy Roos Museum met een permanente tentoonstelling van sculpturen, tekeningen en grafisch werk. En worden er ... dansfilms vertoond! Eveneens gevestigd in dit voormalig schooltje is Rachel Dieraert. En ook zij behoorde in 2002 en 2004 tot de vier kunstenaars die zich hebben ingezet voor het project op Sri Lanka. Uit de catalogus wordt duidelijk dat dit niet de enige twee overeenkomsten zijn. Wij citeren Rachel: Belangrijke inspiratiebronnen in mijn werk zijn de mens en het menselijk lichaam. In mijn werk ben ik vooral gericht op kleur en monumentaliteit. Alhoewel ik veelal vanuit de waarneming werk, werk ik juist niet vanuit een puur registrerende of fotografische benadering. Ik gebruik een realistisch gegeven als aanleiding voor een compositie of kleurdimensie waarbij ik de reële vorm abstraheer om zo de compositorische basis te versterken. Compositie en abstractie zijn voor mij een belangrijk onderdeel om een schilderij of tekening aan het figuratieve verhaal te laten ontstijgen. Aan de Hoofdstraat bewonderen we op nummer 40 enige van haar werken. Voor ons een hernieuwde kennismaking, want recentelijk waren we bij haar op bezoek in Valom. Aanleiding daartoe was het interview dat we voor Trankiel met haar mochten hebben. Eindpunt voor ons is de Jensemaheerd. Op de boerderij draait tevens Mathilde Hemmes haar erotische koeienfilm. Moet het gezien worden als sex sells ? We laten de kunstenaar zelf aan het woord. Mijn kunst ging over machteloosheid en dood. Dat schoof net lekker een beetje richting sex de laatste tijd. Toen kwam de dood als kanker bij mezelf op de nek zitten, waardoor sommig oud werk nog meer betekenis kreeg. Ik werd gevraagd om mee te doen aan KunstSpoor Stedum en het was fijn om iets te hebben om naar toe te werken. Vijf jaar geleden had ik de expositie gezien en ik herinnerde mij nog mooie kunst, een leuk dorp en lekker sappig groene weiden er omheen. Ideaal voor de 'erotische koeienfilm' die ik nog wilde maken. De beelden had ik zomer 2008 opgenomen in de Pyreneeën. Die koeien zijn toch net iets meisjes-achtiger, wulpser en vooral blotebilliger dan de onze. Eigenlijk had ik ze het liefst van die kousen met kant aangetrokken, maar van zichzelf waren ze al prachtig: het lillende vlees, de zwaaiende staarten, hun fluwelen vulva, de bungelende tepels, hun paarse aars. En dan die spannend kriebelende vliegen! Ik vond het heel opwindend, maar ik ben dan ook een stier! Voor nog meer foto's: klik hier © 2009 Trankiel