Kleindochter visserman in rol van Kniertje Tot in Japan is het vissersdorp Termunterzijl, gelegen aan de monding van de Eems, tegenwoordig bekend. Het is een bezoek dan ook zeker waard! In de negentiende eeuw had het nog een belangrijke houthaven, maar daarna werd vooral de garnalenvisserij een bron van inkomsten. Heden ten dage vindt men in het pittoreske haventje geen vissersschepen meer, maar wordt er des te meer gebruik van gemaakt door de pleziervaart. Wat wel gebleven is zijn de garnalen en de vis, die het dorp z'n wijdverbreide faam hebben bezorgd. Termunterzijl, het hoort bij Wia Buze. Niet alleen is ze er geboren, op 2 januari 1970, maar het heeft haar ook een eerste grote hit gebracht,' Ik kom van Ziel', uit 1991, wordt gezien als de grote doorbraak van de jonge zangeres, die dan echter al een lange weg heeft afgelegd. Op haar vijftiende doet ze mee aan een voorronde van Hennie Huisman's Soundmixshow en dit optreden wordt gevolgd door een groot aantal talentenjachten. Niet alleen toont ze bij die gelegenheden aan dat ze heel muzikaal is, maar tevens dat ze over een uitzonderlijk mooie stem beschikt. En het succes blijft niet uit. Maar liefst ruim tweehonderd keer wordt ze tot winnares uitgeroepen. Groter succes volgt. Zo wint ze in Amsterdam de Jordaantrofee, in 1991, en vier jaar later het Nederlands Songfestival. In de provincie Groningen is ze dan inmiddels al ontzettend populair. Hoezeer blijkt wel uit het verkoopcijfer van de postzegel, met haar beeltenis, die wordt uitgegeven door Streekpost 't Hogeland. Maar liefst 150.000 zegels worden er van verkocht. Het is dan ook geenszins verwonderlijk dat ze veelvuldig wordt gevraagd om op te treden tijdens officiële gebeurtenissen. Zoals, in 2000, tijdens de opening van het nieuwe gemaal in haar geboorteplaats door prins Willem-Alexander. En natuurlijk, hoe kan het ook anders, zingt ze voor hem haar hit 'Ik kom van Ziel', iets dat hij zeer weet te waarderen. In datzelfde jaar geeft ze haar medewerking aan de Special Olympics European Games en vertolkt, tijdens de opening in de Martinihal te Groningen, op indrukwekkende wijze de hymne die hiervoor speciaal is geschreven door Rob en Ferdi Bolland. En twee jaar later is ze bij een ander groots sportevenement in de stad, de start van de Giro d’Italia, wederom te bewonderen. De Italianen zijn onder de indruk. Maar al deze successen hebben Wia geen spat veranderd. Ze is wars van sterallures en staat met evenveel plezier, en inzet, op een als podium fungerende trailer, als in een uitverkochte Martinihal. Het is niet meer dan terecht te noemen dat deze jonge vrouw in 2005 de K. ter Laan Prijs, uitgereikt aan mensen en instellingen die zich verdienstelijk hebben gemaakt op het gebied van de Groninger taal en cultuur, in ontvangst heeft mogen nemen. In het juryrapport wordt ze geprezen voor haar inzet, waarbij met name haar project -Gronings op de basisschool - waarmee ze in 1996 afstudeerde op de pabo, wordt genoemd. Aan het eind van het rapport staat te lezen:' Wia Buze is een waardig vertegenwoordiger van Groningen en het Gronings, de taal die ze naar eigen zeggen, zal blijven zingen tot ze erbij neervalt.' En nu, in 2007, staat ze voor een nieuwe uitdaging in haar reeds zo succesvolle carrière. Ze is gevraagd om de rol van Kniertje te spelen in een eigentijdse bewerking van de klassieker Op Hoop Van Zegen, dat zal worden gespeeld op een wel zeer unieke locatie: De haven van Delfzijl, van 30 augustus tot en met 9 september. Op de site van dit muziektheaterproject, dat een waar spektakel beloofd te worden, zegt ze hier zelf over: ' Ik zie de productie Op Hoop Van Zegen als een uitdaging, iets nieuws. Ik sta wekelijks op een podium, maar dan doe ik iets wat ik al jaren doe. Soms is een mens toe aan iets anders, iets bijzonders. Op Hoop Van Zegen komt dan ook op het goede moment. Het wordt volgens mij een geweldige voorstelling met toneel, zang, dans en nog veel meer. Ik hoop dat het snel september wordt, alhoewel....er moet nog een hoop gebeuren voor we de voorstelling kunnen gaan spelen.' Wia kennende hebben wij er het volste vertrouwen in dat ze ook als actrice haar mannetje zal staan. Eén ding is echter nu al zeker, namelijk dat voor het eerst in de ruim honderdjarige geschiedenis van het stuk de rol van vissersweduwe Kniertje door een kleindochter van een ware visserman gespeeld zal worden. Herman Heijermans zou een gat in de lucht hebben gesprongen, denken wij zo. Het interview Groningse. Een rasechte Zielster, zoals ze bij jullie zeggen. Ja, voor ons is Termunterzijl gewoon Ziel. Kort zoals de Groninger gewend is te doen. Als dochter van? Mijn vader is Geert Buze, hij overleed in 1975, en mijn moeder heet Trijntje Kuiper. Als wat waren je ouders werkzaam? Vader was vissersknecht bij mijn grootvader en later, toen de visserij meer en meer terugliep, ging hij naar de gieterij van Aldel. Mijn moeder was huisvrouw. Is je eigen naaste familie, het werk wat ze deden, een inspiratiebron voor je bij het schrijven van je teksten? Tot nu toe heb ik zelf nog niet zoveel geschreven. Een paar liedjes nog maar, waarvan ‘Blief nog even’ op de laatste cd staat. Ik schreef het naar aanleiding van een scheiding in de familie van mijn echtgenoot. Er staan wel een aantal liedjes op mijn repertoire die betrekking op mijn eigen leven hebben, maar die heb ik niet zelf geschreven. De tekst van mijn nummers komt van verschillende mensen, goede tekstschrijvers, in de provincie. Alje van Bolhuis, Sim Noordhof, An Kuiper, Fransien Kuiper, Henk Puister, om ze maar even te noemen. Sinds wanneer zing je en waar/wanneer was je eerste optreden? Vanaf 1985 dus. Ja, de soundmixshow van Hennie Huisman. Daarvoor had ik al wel een aantal keren opgetreden tijdens schoolfeesten. Daar konden we zingen met The North Star Showband. De toetsenist, Piet Lingbeek, was mijn docent Duits. Achter in de klas stond een piano, dat vond ik véél leuker als grammatica Duits.... Bewust gekozen voor het Groningstalig genre? Nee, het was gewoon een probeersel. Voor het Mollebonenfestival in Delfzijl zochten ze nieuwe mensen die in het Gronings zongen. Mijn moeder heeft toen een paar liedjes vertaald. Ik werd niet uitgekozen om op te treden op het festival, maar had inmiddels wel contacten gelegd en mocht optreden op een liedjesavond in Uithuizen. Daar ontmoette ik An Kuiper van de Tuutjefloiters en zij schreef het lied ‘k Mag die zo geern lieden'. In feite was dat het begin van de cd Ik kom van Ziel. Welk genre heeft je eigen voorkeur, waar luister je thuis zelf graag naar? Ik zing het liefst liedjes met inhoud. In de meeste gevallen zijn dat echt luisterliedjes, ballads. Thuis draai ik veel verschillende soorten muziek: The Eagles, Paul de Leeuw, Celine Dion.... Het Gronings kent een aantal varianten. Bijvoorbeeld de taal van Oost-Groningen is verschillend aan die in het Westerkwartier. Welke variant gebruik jij in je werk? Oldambtsters. Je eerste grote hit was ‘Ik kom van Ziel’, waarin je jouw liefde voor Termunterzijl bezingt. Heb je iets speciaals met dit vissersdorp, de visserij? Ja. In de eerste plaats ben ik er, zoals al gezegd, geboren en getogen. Het nummer is geschreven door An Kuiper en zij is eveneens geboren en getogen in Termunterzijl. Daar komt, waar het specifiek de inhoud van dit lied betreft, dan nog bij dat ik een kleindochter ben van een visserman. En...mijn vader werkte ook nog eens bij opa aan boord. Ik wist niet dat An Kuiper een geboren en getogen Zielster is. Wordt er op het dorp veel gezongen, gemusiceerd? Moet opeens denken aan plaatsen als Volendam en Urk. Wat denk je, gaan visvangst en zingen samen? Werkt de zee inspirerend? Blijkbaar gaan visserij, de zeevaart, en zingen inderdaad samen. Kijk maar naar de vele shanty’s die geschreven zijn. Maar mijn opa en vader, beide viskerlu, zongen bijvoorbeeld niet. Je kunt niet zeggen dat het zingen bij ons in de familie zit, eigenlijk ben ik de enige. Je bent top in Groningen, heel populair bij velen. Hoe is het gesteld met de rest van Nederland? Treedt je er nog regelmatig op? Tot een jaar of wat geleden gebeurde dat nog wel, ik bracht dan hoofdzakelijk Nederlands- en Engelstalig repertoire, af en toe ook wel eens een Gronings nummer. Doordat ik veel aan wedstrijden had meegedaan was ik, ook nationaal gezien, bepaald geen onbekende. In tegendeel. Maar de laatste jaren treed ik vooral op in Groningen en Drenthe. Naast het zingen heb ik ook nog een privéleven. Ik vind het fijn om tijd te besteden aan mijn familie en vrienden, want jaren terug was daar nooit tijd voor. Bewust gekozen dus. Kun je enige titels noemen van Nederlands- en Engelstalige nummers die je bracht? In het Nederlands een lied als 'Laat me alleen', of 'De vleugels van mijn vlucht'. Maar ook wel nieuw werk. In het Engels nummers als 'Flashdance', 'I will always love you', 'China in your hand'. In het verleden zong ik heel veel Engelstalig werk. We weten dat Robert Long nogal van je zangprestaties onder de indruk was. Heeft dat ergens toe geleid? Hij werd fan, draaide mij regelmatig in zijn programma Mezzo. Hij was er van overtuigd dat de taal waarin je zingt helemaal niets uitmaakt. Het gaat om de emotie die erin zit, concludeerde hij. En...hij zong alle liedjes woord voor woord mee. Het mooiste nummer was voor hem 'Lydia'. Wij hebben de laatste jaren veel contact gehad en zo nu en dan ontmoetten we elkaar bij een van de optredens. In 2004 heeft hij het eerste exemplaar van de cd Ik Bin Ik in ontvangst genomen. Jammer dat hij vorig jaar is overleden. Nederland is een geweldig mens, tekstschrijver en zanger verloren. Om nog even bij het onderwerp te blijven. Heb je een verklaring voor het feit dat het Groningstalig genre nationaal achterblijft bij het Limburgs, Rowwen Hèze; het Achterhoeks, Normaal; het Fries, De Kast ....? Nee, ik heb daar geen verklaring voor. Er zijn in Groningen genoeg bands die potentie hebben om door te breken in Nederland. Je hebt ook wel optredens gedaan met muziekvereniging Koningin Wilhelmina. Hoe vind je het om live op te treden met groot orkest? De afgelopen 10 jaar heb ik erg veel optredens gedaan met verschillende muziekverenigingen in Groningen en Drenthe. De eerste optredens waren met het Regionaal Politie Muziekkorps Groningen en Gruno's Postharmonie. Deze korpsen hebben beide dezelfde dirigent, Wim Jongen. Hij heeft een aantal van mijn liedjes gearrangeerd voor harmonie en fanfare. Zodra er een korps is dat met mij wil spelen, gebruiken we de arrangementen van Wim. Muziekvereniging Koningin Wilhelmina heeft dat ook gedaan en dat heeft geleid tot meerdere optredens. Ik wil er graag aan toevoegen, zonder daarmee anderen tekort te willen doen, dat Koningin Wilhelmina één van de beste korpsen is waar ik bij heb gezongen. Heerlijk is het om met orkest te werken, veel leuker dan met een orkestband. Maar helaas is het niet altijd mogelijk. Ooit gedacht aan een eigen begeleidingsband? De meeste optredens verzorg ik met een orkestband. Zo nu en dan treed ik op met een pianist en één keer per jaar in theater 't Kielzog, te Hoogezand, met het orkest van Jur Eckhardt. Daarnaast doe ik mee aan projecten waar live muzikanten zijn die de artiesten begeleiden. Ik zou best wel graag vaker met orkesten optreden, maar voor organisaties is het gewoon te duur om mij met een orkest in te huren. Vandaar de orkestband. Hoeveel optredens doe je per jaar? Ook wel eens over de grup, in Ost-Friesland? Ik denk dat ik rond de zestig optredens per jaar doe. Dat is het ene jaar iets meer en het andere misschien iets minder. De meeste optredens heb ik in Groningen en Drenthe. Optreden in Ost-Friesland komt zeer zelden voor. Full-time artiest of is er ook nog een baan? Naast mijn optreden sta ik twee dagen in de week voor de klas. Ik geef les aan het Noorderpoortcollege in Appingedam. Nederlands en Maatschappijleer aan vmbo-leerlingen, in de leeftijd van 14 tot 16 jaar. Je gaat nu Knier spelen in Op Hoop van Zegen. De eerste keer dat je gaat acteren. Kun je zeggen hoe dit tot stand is gekomen, hoe je dit 'nieuwe' ervaart? Kunnen we nog meer van de actrice Wia Buze verwachten? Zou je bijvoorbeeld een rol willen spelen in de Groninger soap Boven Wotter? Of is dit voor jou een eenmalig iets? Voor mij is de rol van Kniertje mijn eerste acteerprestatie. Ik moet wat het acteren betreft nog erg veel leren. Het is echter heel leuk om te doen en wie weet komen er ooit nog andere rollen. Of dat in Boven Wotter zal zijn? Weet ik niet, maar het zou wel heel leuk zijn! Waarin ligt het verschil tussen het instuderen van liedtekst en toneeltekst? Een liedtekst is één geheel en een toneeltekst van een persoon is een onderdeel van het geheel. Je moet met toneelteksten rekening houden met je medespelers. Dat is voor mij nieuw, maar tot nu toe gaat het heel goed. Daar komt verder nog bij dat je tijdens het uitspreken van deze toneelteksten ook nog allerlei handelingen moet verrichten. Dat is natuurlijk bij liedteksten niet het geval. Alhoewel..... Als zangeres bepaal je zelf alles op het toneel. Nu moet je jezelf onderwerpen aan een regisseur. Hoe is dat voor jou? Ik heb daar helemaal geen problemen mee. Feit is gewoon dat ik ervaring mis, maar de regisseur weet wat hij wil en kan tips geven waar ik veel aan heb. Dus is het voor mij vooral erg goed luisteren. Een van mijn medespelers in Op Hoop Van Zegen is Max Sietsema. Een man met een schat aan ervaringen en hij geeft me nogal een aantal tips. Aan hem heb ik echt heel veel. Je bent woonachtig in Termunten, niet zo heel ver van de plaats waar je bent geboren. Aan de monding van de Eems. Is dat een bewuste keuze geweest? In 1995 kreeg ik verkering met Hans en hij woonde in Delfzijl. Ik ben in eerste instantie bij hem ingetrokken, maar na een paar jaar wilden we eigenlijk wel iets anders. Iets groter en wat meer ruimte rondom het huis. Toen we in de krant dit huis te koop zagen staan, hoefden we eigenlijk niet heel lang na te denken. En, het moet gezegd, we wonen hier heerlijk. Hebben fijne buren, genoeg ruimte, en de rust die je nog op het Groninger platteland vindt. Termunten maakt deel uit van de gemeente Delfzijl. Zegt jou dat iets? Ik woon er met heel veel plezier, moet ik zeggen. Er wonen binnen deze gemeente nogal wat mensen, die iets betekenen op het gebied van beeldende kunst, zang, muziek, dans, sport..... Daaronder bevinden zich kampioenen, nationaal en internationaal. Zou je, samen met hen, mee willen werken aan een reclamespot die laat zien wat Delfzijl werkelijk in huis heeft? Dat had ik misschien best wel willen doen, maar zoals je weet heeft men een andere keuze gemaakt. Dit had, voor mij persoonlijk, een vervelend incident tot gevolg, iets waar ik niet meer verder op in wil gaan. Recentelijk, ze zijn eigenlijk nog maar pas terug, is er vanuit Delfzijl weer een delegatie naar de Japanse zusterstad Shunan-shi geweest. Zou je het toejuichen als bij dat soort van pr activiteiten ook locale artiesten worden betrokken? Zou je er zelf willen optreden tijdens een bezoek van een Delfzijlster delegatie aan Shunan? Als ik zelf de mogelijkheid zou krijgen, zou ik waarschijnlijk meegaan. Mits het natuurlijk allemaal te regelen is met het andere werk. Wat is er nu mooier om je liedjes te laten horen aan een publiek ver over zee? Daar komt bij dat het natuurlijk interessant is om andere landen te bezoeken en iets te leren over hun cultuur. Tot slot. Als we jou zouden vragen om de provincie Groningen in 10 woorden te beschrijven, wat zou jij dan zeggen? In mijn geval iets minder, slechts vier: Grunnen is mien thoes! Voor meer verwijzen wij graag naar: www.wiabuze.nl Foto's: 1 : Sluis van Termunterzijl: © Johannes Doornbos De andere vijf werden ons door Wia uit haar eigen collectie beschikbaar gesteld. 2+ 3+ 4 : © Willem 'Philo' Stoppels 5 : © Hartsuiker Communicatie Garmerwolde 6 : © Meijco van Velzen © 2007 Trankiel