|
In t begun het God hemel en eerde
schoapen. Eerde was onlaand en t
duustern lag over oervloud en gaist
van God zweefde over t wotter ...
|
...God zegende zeuvende dag en haailegde
dij, omreden hai het dou oetrust van aal t
waark dat hai scheppend tot stand brocht
haar. |
Wanneer men met Groningers in gesprek gaat over de recent verschenen vertaling
van de Bijbel in de eigen taal, dan valt het onmiddellijk op hoezeer dit
in meerderheid door de mensen wordt geap-precieerd. Waarbij nog aangetekend
dat men deze waardering niet alleen aantreft onder gelovigen, maar tevens
bij degenen waarvoor het geloof op zich een niet noemenswaardige rol in
het leven vertolkt.
In veelheid wordt gehoord dat deze vertaling de lezer ontroert, aangezien het zo dicht op het eigene, het zozeer vertrouwde staat. In het verlengde daarvan laten gelovigen onder ons desgevraagd weten dat het Woord hun nu nog veel meer aanspreekt als dat ze reeds ervaren indien het in het Nederlands wordt gelezen, dan wel wordt gepreekt.
Voor mensen met een liefde voor de Groninger taal, zo rijk en verscheiden,
is het eveneens een ware verrijking. Niet in de laatste plaats vanwege
het feit dat de samenstellers met veel gevoel gebruik hebben gemaakt van
de verschillende dialecten zoals die in het Groninger land voorkomen. Het
is een verbondenheid die in meerder opzicht aanspreekt.
In feite vindt men in het geheel aan meningen datgene terug waar de Groninger
taal, met haar brede en forse tweeklanken, bekend door is geworden. Een
in hoge mate expressieve taal die zich uitermate goed leent voor zowel
psalmen als voor de meer wereldlijke liedteksten. En ... wie ooit een wiegelied
in het Gronings heeft mogen beluisteren zal deze schoonheid ook zeer zeker
beamen. Maar tevens doet t Grunnegs het bijvoorbeeld bijzonder goed in zoiets als een toneelstuk. Alsof het
er voor gemaakt is!
Haar oorsprong wordt gevonden in de Friese en Saksische taal, waar later – door zowel vervening als zeevaart – nog een Duitse en Engelse invloed aan toe werd gevoegd.
Wie zich dan ook de moeite getroost het door Kornelis ter Laan ( 1871-1963
) samengesteld Nieuw Groninger Woordenboek ter hand te nemen zal ongetwijfeld verrast worden door de misschien wel in eerste instantie niet verwachtte rijkdom van de Groninger taal. Deze te Slochteren geboren voorman van de Grunneger Sproak, op wiens naam tal van werken staan, wordt dan ook zeer terecht nog altijd in zijn geboortedorp en in de rest van de provincie geëerd. Zo kennen we de K. ter Laan Prijs die sinds 1985 jaarlijks wordt uitgereikt door de Stichting t Grunneger Bouk aan mensen en instellingen die zich verdienstelijk hebben gemaakt op het gebied van de Groninger taal en cultuur.
Het was dan ook bepaald geen wonder dat deze prestigieuze prijs dit jaar
ten deel viel aan de samenstellers van de Biebel, waarbij de jury onder meer aantekende dat deze kolossale klus een 'Biebel in goud en geef Grunnegers' heeft opgeleverd. Dat de vertalers er in zijn geslaagd om de Bijbel te vervatten in 'Groningstalig, leesbaar proza en poëzie dat de tand des tijds kan doorstaan'.
En een ongelooflijk stuk werk is het inderdaad welk de mensen van de Liudgerstichten,
de streek-taalorganisatie onder wiens verantwoordelijkheid het geheel geschiedde,
tijdens duizenden uren van vrijwilligerswerk hebben verricht. Een vertaalklus,
waaraan maar liefst een kleine zestig vrijwilligers meewerkten, waarbij
steeds hetzelfde uitgangspunt werd gehanteerd, namelijk: Hoe zou een Gro-ninger
het vertellen.
Let wel, reeds in 1973 werd reeds de eerste aanzet hiertoe gegeven en in 1988 kwamen de vertalingen van de Bijbelboeken 1 Samuël en Het Evangelie naar Lukas uit. Daarna kwam de gang er echt pas goed in, dit mede doordat men zich bij het overlijden van vrijwilligers van het eerste uur realiseerde dat voorkomen moest worden dat nog meer vertalers het uiteindelijk resultaat niet zouden mogen meemaken. Dat men daarbij niet bepaald over één nacht ijs is gegaan, mag duidelijk worden uit het feit dat men niet vanuit de Nederlandse taal vertaalde, maar vanuit de bronteksten in het Aramees en Hebreeuws van het Oude Testament en Grieks van het Nieuwe Testament.
Op zaterdag 25 oktober 2008 is het dan zover. In de Martinikerk wordt onder het oog van een 800 aanwezigen de Biebel officieel gepresenteerd en overhandigt vertaal coördinator Marten van Dijken van de Liudgerstichten de eerste exemplaren aan oud-burgemeester van Leek, Siepie de Jong, en aan Gedeputeerde van Cultuur van de Provincie Groningen drs. Hans Gerritsen . In zijn speech refereert Marten van Dijken aan de lange weg die is gegaan, maar tevens spreekt hij van het plezier dat er aan is beleefd. 'En wat hebben we er zelf veel aan gehad ', voegt hij toe.
De voorzitter van de Liudgerstichten, ds. Engel Jan Struif, laat vervolgens onder meer weten dat hij van ganser harte hoopt dat de Biebel niet slechts een plaatsje op de boekenplank zal vinden, maar ook vaak ter hand zal worden genomen. 'Lees er uit voor. Laat het horen.'
Verder wordt er bij de presentatie van het Boek der Boeken nog gesproken
door prof. Wout van Bekkum en prof. Anne van der Meiden over het onderwerp
'vertalen in de streektaal.'
De verschijning van de Biebel is in vele opzichten een waar feest, waaraan tevens door boekhandel Riemer
en Walinga uut Stad op eigen wijze invulling wordt gegeven.
Op 1 november, zo laat men tenslotte weten, zullen deze feestelijkheden
nog gevolgd worden door een symposium over 'Bijbels in streektalen.'
Blijft de vraag hoe men ertoe is gekomen om de Bijbel in zijn geheel, met toevoeging van de deute-rocanonieken, in het Gronings te vertalen. Wij tekenden het volgende op uit een artikel zoals dat in de 26 september 2008 editie van het Dagblad van het Noorden verscheen.
De vraag naar een Groninger Bijbel ontstond destijds uit kerkdiensten in
de streektaal, de zogeheten 'Grunneger dainsten'. Nu worden daarvan jaarlijks
– tot zelfs in Amsterdam – gemiddeld zo'n zestig gehouden.
Begin vorige eeuw stond een aantal Groninger kerkgangers overigens niet
te juichen bij de gedachte aan een vertaling van de Schrift in de streektaal.
Zoiets vonden ze oneerbiedig. Die zienswijze heeft terrein verloren. Nu
overheerst de gedachte 'dat de boodschop van de Biebel dichter bie joe
komt te stoan in joen aigen toal.'
Is het mede dat laatste dat er voor heeft gezorgd dat de eerste oplage
van 3.000 exemplaren bij uit-gever Jongbloed in Heerenveen reeds voor de
officiële presentatie is uitverkocht?
Foto interieur Farmsumer kerk door Johannes Doornbos ©
|
|
|
|
© 2008 Trankiel
|
|
