HET IVAK JEUGD VOCAAL ENSEMBLE BASIS VAN HET CARMENKOOR Gelegen aan het nog bestaande deel van de voormalige vestinggracht trekt het uit de dertiger jaren daterend pand in 'Amsterdamse School stijl' onmiddellijk de aandacht. Het was de reeds in het jaar 1856 opgerichte zeevaartschool 'Abel Tasman' die er als eerste voor langere tijd zijn intrek in zou nemen, waarna het gebouw vervolgens in handen kwam van het IVAK. Van zeestromen naar tal van stromingen binnen de cultuur. Wanneer het IVAK in 2006 zijn veertigjarig jubileum viert en de zeevaartschool het 150-jarig bestaan herdenkt, besluiten beide om hier gezamenlijk aandacht aan te schenken. Het wordt uiteindelijk een tentoonstelling en een concert van en door IVAK docenten, die zich daarbij hebben laten inspireren door het thema 'Het verlangen naar de zee'. Het IVAK Jeugd Vocaal Ensemble, dan in volle voorbereiding op een tournee die hen via Berlijn naar Polen en Tsjechië zal brengen, heeft bij deze feestelijke gelegenheid niet gekozen voor zeemansliedjes, maar brengt een aantal liederen en madrigalen ten gehore. Vanaf het prille begin staat dit uit een tienerkoor voortgekomen vocaal ensemble onder de muzikale leiding van Nanny ter Wiel die ons op deze ochtend allerhartelijkst begroet in de hal van het IVAK gebouw. Het zal een boeiend gesprek worden over het ensemble en de rol die het speelt in hetgeen de gemoederen nu al langere tijd bezighoudt, namelijk de opvoering van Georges Bizet's opera Carmen in het centrum van de havenplaats. Wat ons vanaf het begin aan haar opvalt is de enorme gedrevenheid. Hier spreekt een vrouw die het vak dat ze beoefent met hart en ziel is toegedaan en daarbij schijnbaar geen uitdaging uit de weg gaat. Ze neemt ons mee terug naar 1997, toen binnen het IVAK het reeds eerder genoemde tienerkoor werd opgericht. De bezetting bestond uit een achttal meisjes, afkomstig van het Ommelander en het Fivel College. Eerst werd er alleen nog eenstemmig gezongen, maar na enige tijd brachten deze meisjes ook al tweestemmig gezongen nummers. Plotseling meldde zich de eerste jongen bij het tienerkoor. Dit had als een plezierig gevolg dat ook andere jongens hun gêne aflegden. Nanny: 'Op een gegeven moment hadden we zelfs drie bassen en drie tenoren en werden er vier- tot zesstemmige liederen gezongen. In deze periode werd ook de naam veranderd in het IVAK Jeugd Vocaal Ensemble.' Nanny, die zelf als zangeres en zangpedagoge haar einddiploma's behaalde aan de conservatoria van respectievelijk Groningen en Den Haag en nu al gedurende 30 jaar als zangdocent werkzaam is bij het IVAK, wist in de daarop volgende jaren het ensemble tot het huidige hoge niveau op te stuwen. Hoe hoog dat is valt bijvoorbeeld af te lezen uit de vele concerten die tot nu toe werden gegeven in zowel binnen- als buitenland. Zo heeft het ensemble, bestaande uit leden in de leeftijd van 13 tot 25 jaar, reeds veelvuldig op de planken gestaan in landen als Italië, Duitsland, Polen, Tsjechië en Slowakije. Het door hun gebracht repertoire is zeer veelzijdig te noemen en loopt van muziek uit de Middeleeuwen en Renaissance, via Klassieken en de Romantiek tot aan arrangementen van hedendaagse populaire nummers. Zeg maar alles waar ze zelf plezier aan beleven. Illustrerend is ook zonder twijfel dat dit ensemble reeds in 2003 de musical Joseph and the Amazing Technicolor Dreamcoat in binnen- en buitenland opvoerde. Zes jaar voor de AVRO in de gelijknamige televisieshow op zoek ging naar Jozef en de musical vervolgens in de grote theaters werd gebracht. Maar ook wordt het zichtbaar uit het groot aantal prijzen die reeds in de wacht zijn gesleept. Zo waren zangers en zangeressen van het ensemble prijswinnaar tijdens die concoursen waaraan individueel werd deelgenomen. Tevens slaagden twee zangeressen – mezzo-sopraan Anneloes Volmer uit Delfzijl in 1999 en vervolgens in 2003 sopraan Feriel Moualhi uit Appingedam – er in om het prestigieuze Prinses Christina Concours op nationaal niveau in Den Haag te winnen en veroverde het ensemble in 2006 de eerste prijs op het Muziekfestival Schiermonnikoog. Op onze vraag hoeveel tijd er wel niet gaat zitten in het geheel, antwoordt Nanny dat dit best meevalt. 'De repetities zijn normaal gesproken eens per week aan het einde van de woensdagmiddag, maar ter voorbereiding van de concerten of een concerttournee lassen we soms ook wel extra repetities in. Daarnaast hebben de meeste leden eens per week zangles. Ja, ze zijn zeer gemotiveerd en velen dromen ook stilletjes van een carrière in de muziek. En soms lukt dat. Denk maar eens aan de twee winnaressen van het Prinses Christina Concours. Feriel Moualhi trad zelfs op in New York's fameuze Carnegie Hall. En Anneloes Volmer is inmiddels afgestudeerd als zangeres en zangpedagoge. Nu geeft zij zelf les aan het Prins Claus Conservatorium in Groningen.' Hoe betrokken de leden zich bij het ensemble voelen, blijkt uit het feit dat er zo goed als geen verloop is. Ze blijven lang hangen en zien het vaak als een onlosmakelijk deel van hun leven. Vertrokken wordt er eigenlijk pas als ze na de middelbare school voor een studie kiezen in een verafgelegen stad waardoor ze onmogelijk nog aan de repetities et cetera kunnen deelnemen. En hoe wordt dat aangevuld? Nanny: 'Jongeren vanaf de middelbare schoolleeftijd kunnen instromen en krijgen dan de tijd om te groeien naar het niveau van het ensemble. Op dit moment is er ter gelegenheid van Carmen in Delfzijl een heus Carmenkinderkoor gevormd uit kinderen in de leeftijd van 7 tot en met 13 jaar. Een ronduit fantastische gebeurtenis in hun nog zo jonge leven! En wie weet stroomt daar ook nog iets van door naar het ensemble.' Het laatste brengt ons bij wat tot nu toe het grootste evenement op cultuurgebied in de havenstad belooft te worden: George Bizet zijn opera Carmen als openluchtvoorstelling aan de voet van de molen Adam op het Molenbergplein. Zowel deze molen als ook het nabijgelegen voormalig postkantoor zullen een verrassende rol spelen in de opera die in de periode van 17 tot en met 25 juni vijf keer zal worden uitgevoerd onder de deskundige leiding van de Amerikaanse dirigent David Levi. Het belooft een in vele opzichten heel bijzondere uitvoering van deze door zovelen geliefde opera te worden, al was het maar vanwege het feit dat men erin is geslaagd om het aan te passen op Delfzijl en daarbij toch het geheel recht overeind weet te houden. Nanny vertelt ons dat het idee ontstond in juni 2008, na afloop van de uitvoeringen van het muzikale sprookje Der Rose Pilgerfahrt van Schumann in Emden. Op de terugweg werd er in de bus door alle deelnemers en directeur Jacqueline Clements enthousiast nagepraat over dit optreden en hoe mooi het is om deze werken te mogen brengen. Het een haalde het andere uit en opeens was daar het idee om de opera Carmen op het repertoire te zetten. Dat het zou uitgroeien tot hetgeen nu op papier staat, konden de ensembleleden op dat busmoment in de verste verte niet bevroeden. Echter, binnen een jaar tijd was het in de bus geopperd idee uitgewerkt tot een groots project waarvan directeur Jacqueline Clements een fantastische voortrekker is. Ere wie ere toekomt! Nanny: 'Het IVAK Jeugd Vocaal Ensemble vormt de basis van het Carmenkoor en wordt voor deze gelegenheid aangevuld met oudere volwassenen van buitenaf. Zij moesten daarvoor auditeren, want deze stemmen moesten wel passen bij het zangniveau van de jeugdige zangers en zangeressen van ons ensemble. Daarnaast ben ik heel trots om te kunnen melden dat twee van onze leden als niet beroeps zijnde een rol zullen vertolken. Jasper Hidding, die ook de molenaar vertolkte in Der Rose Pilgerfahrt, zal Zuniga voor zijn rekening nemen. En onze Eva Marks, die veel solistische bijdragen levert tijdens concerten in zowel binnen- als buitenland, zal zijn te bewonderen in de rol van Mercédès.' Soliste Eva Marks vertolkt Habanera uit Carmen, tijdens het concert in het uit de 16e eeuw stammend theater in het Italiaanse Sabbioneta Eva Marks die naast haar studie aan het conservatorium in Groningen ook als stagiaire bij het IVAK meedraait in de organisatie van Carmen in Delfzijl, liet enige tijd geleden nog in een interview weten dat ze thuis dagelijks repeteert en dat het haar grootste wens is om in dit vak door te kunnen gaan. Woorden die nogmaals bevestigen wat ons in het gesprek van vandaag duidelijk is geworden: Naast talent beschikken deze jonge mensen ook nog eens over gedrevenheid. Was dat niet wat ons ook al opviel aan hun muzikaal leidster, aan Nanny ter Wiel? Links: Live opnames van diverse optredens in Italië, waaronder het concert in Florence. De cd is verkrijgbaar via het ensemble. Zie ook: IVAK Jeugd Vocaal Ensemble Live in Italy 2009 In juni is er door het IVAK Jeugd Vocaal Ensemble uit Delfzijl een tweede cd uitgebracht. De keuze viel deze keer op een keur aan liederen uit het repertoire dat vorig jaar werd vertolkt tijdens de gemaakte Verona – Lago di Garda tournee in Italië. Op deze cd Live in Italy 2009 staan Marialiederen vanaf de Middeleeuwen tot aan Saint-Saëns; en ook liederen uit de Renaissance en de Sei Notturni. Opgenomen door Jendrik van Dijk en Jorn Zijlstra in: Verona, Sabbioneta, Castiglione delle Stivière en Ponti sul Mincio. Vanaf 14 juni is ook deze tweede cd te bestellen via de eigen site van het IVAK Jeugd Vocaal Ensemble, onder leiding van Nanny ter Wiel. De prijs bedraagt 10 euro. Indien men tegelijkertijd beide tot dusver uitgekomen cd’s besteld dan is de prijs 15 euro.  IVAK, de cultuurfabriek Carmen in Delfzijl © 2010 Trankiel